Amaç:

İlgili yazın incelendiğinde, zihinsel engelli çocuğa sahip olan annelerin yaşadığı bildirilen strese eşlik eden bazı kişilik özelliklerinin bulunduğu belirtilmektedir. Bu nedenle bu araştırmanın amacı, eğitilebilir zihinsel engelli çocuğu olan annelerin yaşadıkları stres belirtileri ile stresle başa çıkma tarzları ve kontrol odağı inançları arasındaki ilişkiyi, zihinsel engelli çocuğa sahip olmayan annelerle karşılaştırmah olarak incelemektir.

Yöntem:

Araştırmanın örneklemini Ankara'daki özel eğitim kurumlanna devam eden, birincil tanısı “eğitilebilir düzeyde zihinsel engelli" olan 83 engelli çocuk annesi ve yine Ankara'daki ilköğretim kurumlanna devam eden, bilinen fiziksel ya da zihinsel yetersizliği olmayan 91 çocuğun annesi oluşturmuştur. Böylece araştırma toplam 174 katılımcı ile yürütülmüştür. Hem çalışma hem de karşılaştırma grubundaki annelerin çocuklarının yaşı 7-12 arasında tutulmuştur. Katılımcılara Stres Belirtileri Ölçeği (SBÖ), Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği (SBTÖ) ve Kontrol Odağı Ölçeği (KOÖ) uygulanmış, elde edilen puan ortalamaları karşılaştınlmıştir.

Bulgular:

Her iki gruptaki annelerin SBÖ'den aldıkları toplam ve alt faktör puanlarına uygulanan bağımsız gruplar için t testi sonuçlan, engelli çocuğu olan annelerin bilişsel duyuşsal stres belirtilerini daha fazla yaşadıklarını göstermiştir. Aynı karşılaştırma iki grup arasında SBTÖ ve KOÖ toplam ve alt faktör puanları açısından anlamlı bir farklılaşma olmadığını göstermiştir. Aşamalı çoklu regresyon analizi sonuçlarına göre ise, annelerin yaşadıkları toplam stres düzeyinin yordayıcıları olarak başa çıkma faktörlerinden çaresiz-kendini suçlayıcı yaklaşım ve kendine güvenli yaklaşım saptanmıştır.

Tartışma:

Araştırma sonucunda elde edilen bulgular ilgili yayınlar çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklar, stres, başa çıkma, kontrol odağı, anneler