Amaç:

Zihinsel gelişim geriliği olan çocukların değerlendirilmesinde zekâ ölçeklerinin kullanılması kritik öneme sahiptir. Özellikle bu çocukların tanısal değerlendirmesi ve eğitim programlarının hazırlanması açısından zekâ ölçeklerinin yapısı da önem kazanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, zihinsel gelişim geriliği olan bir örneklem grubunda Wechsler Çocuklar İçin Zekâ Ölçeği Geliştirilmiş Formunun (WÇZÖ-R) yapı geçerliliğini test etmektir.

Yöntem:

Bu amaç doğrultusunda Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, Toplam Zekâ Bölümü (ZB) puanı 40-79 arası olan 520 çocuk oluşturmaktadır.

Bulgular:

Çocukların yaş ortalaması 10.78 ± 2.69, Toplam ZB ortalaması ise 60.34 ± 12.91 olarak bulunmuştur. AFA sonuçları, ölçeğin Wechsler’in bildirdiği gibi, iki faktörlü bir yapıya sahip olduğunu ortaya koymuştur. DFA sonuçları ise, bu çalışmanın örnekleminde, iki faktörlü yapının geçerli olduğunu göstermiş [X2 (31, N = 520) = 101.98, X2/sd = 3.29, GFI = .96, AGFI = .93, CFI = .96, RMSEA = .06] ve model uyum indeksi değerlerinin iyi uyuma işaret ettiği görülmüştür.

Sonuç:

WÇZÖ-R’nin hem klinikte hem de eğitim alanlarında yaygın kullanımı göz önünde bulundurulduğunda, iki faktörlü modelden elde edilen puanların zihinsel gelişim geriliği gösteren bireylerde kullanımının daha güvenilir bilgiler vereceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Zihinsel gelişim geriliği, Wechsler Çocuklar için Zekâ Ölçeği Geliştirilmiş Formu (WÇZÖ-R), Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA), Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA)