Amaç:

Yaşam Kalitesi (YK) tanımlaması ve ölçümü oldukça zor bir kavram olup, kısaca bireyin o anki durumunu, kendi kültür ve değerler sistemi içinde algılaması olarak tanımlanmaktadır. Son yirmi yıldır çocuklarda YK ile ilgili yapılan çalışmalarda artma gözlenmektedir. Bu yazıda çocuk ve ergen yaş grubunda YK kavramı ve yaygın olarak kullanılan YK ölçeklerinin gözden geçirilmesi amaçlanmıştır.

Yöntem:

Konuyla ilgili Medline ve Türk Tıp Dizini "yaşam kalitesi, çocuk, ölçek" anahtar sözcükleri kullanılarak taranmış, tam metin olarak ulaşılabilen makaleler gözden geçirilmiştir.

Sonuçlar:

Tıp alanında kullanılan yaşam kalitesi ölçekleri hastaların yaşamlarının hastalıklarından ne ölçüde etkilendiğini anlamamıza, tedavi protokollerinde bu alanları dikkate alarak değişiklikler yapmamıza ve böylece hasta-hekim ilişkisinin güçlenmesine olanak sağlamaktadır. Çocuk ve ergen yaş grubunda YK ile ilgili sorun alanlarının belirlenmesi ve bunların düzeltilmesi ileri yaşlarda ortaya çıkabilecek YK ile ilgili zorlukları azaltmaktadır.

Tartışma:

Yazın incelendiğinde, son 20 yılda çocuk ve ergen yaş grubu için hazırlanan YK ölçek sayısının arttığı izlenmiştir. Ancak 8 yaş altı küçük çocuk grubu ile yapılmış çalışmaların az sayıda olduğu dikkat çekmektedir. Çalışmalar incelendiğinde Türkçe geliştirilmiş çocuk ve ergen yaş grubunda kullanılan yalnızca bir ölçeğe rastlanılmıştır. Ayrıca Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan ölçek sayısının azlığı da dikkat çekmektedir. Bu ölçeklerin yazında yaygın kullanılan ölçekler olması olumlu bir özellik olarak değerlendirilmiştir. Türk çocuklarının yaşam kalitesinin hangi alanlarda desteklenmeye gereksinimi olduğunun anlaşılması, yapılan girişimlerin gereksinimler doğrultusunda yönlendirilmesi için Türkçe geliştirilmiş ölçeklere ve Türkçe geçerlik, güvenirlik çalışması yapılmış ölçeklerle, geniş örneklem gruplarında yapılacak çalışmalara gereksinim bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Yaşam kalitesi, çocuk, ölçek