ÖZET

Amaç:

Araştırmalar çocuk gelişimi ve çocukların iyi oluşları için baba katılımının kritik derecede önemli olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte bazı anne davranışlarının baba-çocuk ilişkisini etkilediği ve baba katılımı üzerinde anne bekçiliğinin belirleyici bir faktör olduğu düşünülmektedir. Bu derlemenin amaçlarından biri babanın çocuk bakımına katılımı ile ilişkili olarak anne bekçiliği davranışlarını tanımlamaktır. Çalışmanın bir diğer amacı ise anne bekçiliği ile ilişkili değişkenleri belirlemektir.

Yöntem:

Anne bekçiliği anahtar kelime olarak kullanılarak çeşitli veri tabanları taranmış ve çalışmanın amaçları doğrultusunda basılı makale ve tezler gözden geçirilmiştir.

Sonuçlar:

Yakın zamana kadar pek çok çalışmada anne bekçiliği, baba çocuk etkileşimini eleştirme ya da aile ile ilgili görevlerde annenin kontrol edici davranışları gibi olumsuz yönleriyle ele alınmıştır. Bununla birlikte diğer bazı araştırmalarda anne bekçiliği hem pozitif hem de negatif yönleriyle kavramsallaştırılmıştır. Yakın zamanlarda ise Puhlman ve Pasley (2013) aile sistemler kuramı ve feminist bakış açısından hareketle üç boyutlu yeni bir model önermiştir. Bu derlemede annenin geleneksel cinsiyet rollerine bağlılığı, ebeveynlerin bireysel özellikleri ve evlilik ilişkilerinin bekçilik davranışlarını yordayıcı değişkenler olduğu tartışılmıştır. Ayrıca anne bekçiliğini ölçmek üzere geliştirilmiş ölçekler tanıtılmıştır.

Tartışma:

Alan yazında anne bekçiliği ile ilgili çalışmaların sayısında dikkate değer bir artış olmakla birlikte, Türkiye’de yürütülen çalışmalar hali hazırda yetersiz görünmektedir. Sonraki çalışmalarda anne bekçiliğinin sadece baba-çocuk ilişkisine değil genel olarak aile sistemine etkilerinin incelenmesi kavramın anlaşılmasına katkı sağlayabilir.