ÖZ

Bu çalışmanın amacı Hassasiyeti Yüksek Çocuk (HYÇ: Highly Sensitive Child Scale) ölçeğinin 12-maddelik kısa formunu Türkçeye çevirerek, ölçeğin faktör yapısını, geçerlik ve güvenirliğini okul çağındaki çocuk ve ergenlerde incelemektir.

8-18 yaş arası 139 çocuk ve ergene ulaşılmıştır. HYÇ ölçeğini eksiksiz bir şekilde 126 katılımcı doldurmuştur. İngilizcesi ile paralel olarak, maddelerin Türkiye örnekleminde tek faktörlü, üç faktörlü ve iki etkenli modele uyumu doğtulayıcı faktör analizi ile test edilmiştir. Geçerliği test etmek için, mizacın alt boyutlarından Negatif Duygulanım, Çaba Gerektiren Kontrol, ve Algısal Hassasiyet, Davranışsal İnhibisyon/Ketleme (DİS) ve Davranışsal Aktivasyon Sistemi (DAS), Negatif Duygu ve Pozitif Duygu ölçekleri kullanılmıştır.

Doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarına göre, tek faktörlü yapının veriye uyumluluk göstermediği bulunmuştur, iki etkenli model reddedilmiş, üç faktörlü modelin veri ile en uyumlu model olduğu kabul edilmiştir. Ölçeğin güvenirlik değerlerinin, Estetik Duyarlılık (ED; Aesthetic Sensitivity) alt ölçeği hariç kabul edilebilir değerlerde olduğu görülmüştür. Cronbach Alfa değerleri 5 maddelik Uyaranlardan Kolaylıkla Rahatsız Olma (UKRO; Ease of Excitation) alt boyutu için.68, 4 maddelik ED için.43, 3 maddelik Düşük Duyarlılık Eşiği (DDE; Low Sensory Threshold) için.63, 12 maddelik HYÇ ölçeği için ise.64 bulunmuştur. HYÇ ve alt boyutlarının benzer mizaç özellikleri ile korelasyonlarının beklenen yönlerde olması ölçeğin birleşen geçerliğine işaret etmektedir. Ayırt edici geçerlik için, HYÇ ve alt boyutlarındaki varyansların önemli bir yüzdesini incelenen benzer ölçekler tarafından açıklanmadığı görülmektedir.

Sonuç olarak HYÇ ölçeğinin Türkçe uyarlamasının psikometrik açıdan yeterli olduğu bulunmuştur.